Trong chiến lược phát triển nhằm đáp ứng tốt hơn các yêu cầu ngày càng cao của các cơ quan quản lý và của khách, Trung tâm Quan trắc môi trường miền Bắc luôn xác định hoạt động phân tích dioxin/độc chất là một trong những hoạt động mũi nhọn, cần thiết, đặc trưng và có uy tín thể hiện vị thế của đơn vị đi đầu trong mạng lưới quan trắc môi trường quốc gia.
Trải qua gần 10 năm xây dựng và phát triển, tiền thân từ Dự án “Xây dựng Phòng Thí nghiệm Dioxin thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường” đến nay, hoạt động phân tích dioxin/độc chất là một bộ phận thuộc “Phòng Phân tích môi trường, Dioxin và Độc chất” của Trung tâm Quan trắc môi trường miền Bắc, được nhiều tổ chức, đơn vị, cá nhân trong và ngoài nước biết đến là một địa chỉ tin cậy, uy tín cho quan trắc, phân tích dioxin và những chất ô nhiễm phức tạp có độc tính cao...
Phát huy lợi thế được đầu tư ban đầu về trang thiết bị và nhân lực từ Dự án “Xây dựng Phòng Thí nghiệm Dioxin thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường” được tài trợ bởi Quỹ Bill & Melinda Gates và Tổ chức Atlantic Philanthropies, Trung tâm đã khai thác hiệu quả, từng bước xây dựng năng lực phân tích dioxin/furalvà các hợp chất tương tự dioxin trong nhiều đối tượng môi trường (không khí, khí thải, nước, đất, trầm tích, chất thải...), mẫu thực phẩm (thịt, cá...). Hiện nay, Trung tâm Quan trắc môi trường miền Bắc là đơn vị duy nhất được Bộ Tài nguyên và Môi trường chứng nhận đủ điều kiện hoạt động dịch vụ phân tích dioxin theo Nghị định 127/2014/NĐ-CP của Thủ tướng Chính phủ với mã số Vimcerts 027.
1. Trang thiết bị phục vụ phân tích hiện đại
Hiện nay đơn vị đã được trang bị những thiết bị phân tích hiện đại bậc nhất trên thế giới, đặc biệt cho phân tích định lượng dioxin. Có thể kể tới một số thiết bị đang được khai thác sử dụng như 02 hệ thống sắc ký khối phổ phân giải cao (độ phân gải trên 10.000), 04 hệ thống sắc ký khối phổ phân giải thấp, 01 hệ thống sắc ký lỏng khối phổ và rất nhiều hệ thống chiết tách và làm sạch mẫu được tự động hoá tối đa.
2. Đào tạo cán bộ chuyên môn có trình độ và tay nghề cao
Hiện nay, Phòng Phân tích môi trường, Dioxin và Độc chất có 24 cán bộ, trong đó 01 tiến sỹ, 03 thạc sĩ, còn lại là các cử nhân và kỹ thuật viên thuộc chuyên ngành hoá phân tích và hoá môi trường. Trong số đó, một nửa số cán bộ tham gia vào hoạt động phân tích dioxin/ độc chất, đã có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thử nghiệm.
Để có được đội ngũ cán bộ như ngày hôm nay, Trung tâm đã chú trọng đến công tác đào tạo cán bộ: đã tiến hành đạo tạo nội bộ, mời các chuyên gia đến đào tạo, trao đổi kinh nghiệm, cử các cán bộ sang các nước tiên tiến để đào tạo tại các phòng thí nghiệm quốc tế tại CHLB Đức, Hoa Kỳ, Nhật Bản, Hàn Quốc .
3. Xây dựng các phương pháp phân tích đáp ứng chuẩn mực quốc tế
Phòng Phân tích môi trường, Dioxin và Độc chất đã xây dựng được các quy trình phân tích đáp ứng phân tích được hầu hết các thông số trong các đối tượng môi trường (không khí, khí thải, nước, đất, trầm tích, tro, xỉ...), mẫu thực phẩm (thịt, cá...). Nhiều quy trình phục vụ quan trắc và phân tích đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường chứng nhận đủ điều kiện hoạt động dịch vụ phân tích dịch vụ theo Nghị định 127/2014/NĐ-CP của Thủ tướng Chính phủ với mã số Vimcerts 027. Một số phương pháp tiêu biểu phân tích dioxin được trình bày trong bản dưới đây.
Các quy trình được xây dựng để áp dụng trong phòng thí nghiệm dựa trên việc đánh giá xác định giá trị sử dụng (MDL, LOQ, LOD, độ lặp lại, độ thu hồi, độ không đảm bảo đo …) và các điều kiện phù hợp với năng lực của phòng thí nghiệm theo các phương pháp tiêu chuẩn (DIN, ISO, EPA, TCVN, ASTM, SMEWW…).
|
STT
|
Tên phép thử
|
Loại mẫu thử
|
Tiêu chuẩn kỹ thuật của phép thử
|
|
1
|
Phân tích Dioxin/Furan (PCDD/Fs) trong các mẫu môi trường bằng phương pháp Sắc ký khí ghép nối khối phổ độ phân giải cao (HRGC/HRMS)
|
Mẫu Nước, Đất, trầm tích, sinh vật, tro, xỉ…
|
US EPA 1613B:1994
|
|
2
|
Phân tích Dioxin/Furan (PCDD/Fs) bằng phương pháp sắc ký khí ghép nối khối phổ độ phân giải thấp HRGC/LRMS
|
Đất và bùn ô nhiễm cao
|
US EPA 8280A:1996
|
|
3
|
Phân tích Dioxin/Furan (PCDD/Fs) trong mẫu sữa sử dụng phương pháp sắc ký khí ghép nối khối phổ độ phân giải cao (HRGC/HRMS)
|
Sữa, sản phẩm từ sữa
|
US EPA 1613B:1994
|
|
4
|
Phân tích Dioxin/Furan (PCDD/Fs) trong mẫu máu sử dụng phương pháp sắc ký khí ghép nối khối phổ độ phân giải cao (HRGC/HRMS)
|
Máu, huyết thanh của người
|
US EPA 1613B:1994 và US CDC 28:2006
|
|
5
|
Lấy mẫu và phân tích Dioxin/Furan (PCDD/Fs) trong mẫu khí thải sử dụng phương pháp sắc ký khí ghép nối khối phổ độ phân giải cao (HRGC/HRMS)
|
Khí thải công nghiệp (stack gas); Không khi
|
US EPA 23A:1996
|
|
6
|
Lấy mẫu và phân tích Dioxin/Furan (PCDD/Fs) trong không khí xung quanh
|
Không khí xung quanh
|
TO 9A
|
4. Xây dựng hệ thống quản lý chất lượng
Nhằm luôn đảm bảo duy và kiểm soát tốt chất lượng các kết quả phân tích, đơn vị đã xây dựng và luôn duy trì hệ thống quản lý chất lượng phù hợp với tiêu chuẩn ISO/IEC 17025.
- Đơn vị đã được công nhận phù hợp theo tiêu chuẩnquốc tế ISO/IEC 17025:2005 cho hoạt động phân tích Dioxin, Furan (Mã số VILAS 545).
- Đơn vị đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường cấp Chứng chỉ đủ điều kiện hoạt động dịch vụ quan trắc môi trường (Mã số VIMCERT 027). Đây là giấy phép cần thiết để các kết quả quan trắc được công nhận đảm bảo tiêu chuẩn và phù hợp với các quy định quy chuẩn của Việt Nam.
5. Định hướng hoạt động triển khai nghiên cứu và cung cấp dịch vụ phân tích cho các lĩnh vực sau:
- Phát huy thế mạnh đã có, đơn vị phấn đấu tiếp tục đi đầu trong triển khai xây dựng và đưa vào thực hiện các phương pháp phân tích mới nhằm quan trắc các chất độc môi trường mới được đưa vào các công ước quốc tế, góp phần dự báo ô nhiễm trong tương lai.
- Tiếp tục thực hiện đánh giá sự phơi nhiễm của con người và cộng đồng với Chất da cam/Dioxin, đặc biệt là tại các khu vực gần các điểm nóng ô nhiễm.
- Song hành cùng các cơ quan quản lý, đẩy mạnh hoạt động quan trắc phân tích đánh giá phát thải dioxin/furan từ các hoạt động công nghiệp, đảm bảo tuân thủ các quy định hiện hành.
- Tiếp tục hợp tác quốc tế với các tổ chức quốc tế (UNEP, UNDP, UNIDO)xây dựng và triển khai các dự án, đề tài nghiên cứu về ô nhiễm và ảnh hưởng của các chất ô nhiễm hữu cơ chậm phân hủy (POP).
- Về dịch vụ, phấn đấu nâng tầm cung cấp dịch vụ quan trắc phân tích dioxin và độc chất cho các nước trong khu vực Đông Nam Á.